Etiket arşivi: Meşrutiyet

NAZIRLARA MAKAM OTOMOBİLLERİ

Meşrutiyetin ilk yıllarında her nazıra* bir otomobil tahsis edilmişti. Fakat bu yalnız nazırlara bahşedilen bir imtiyaz değildi. Belli başlı müdürlerin emrinde de binek otomobilleri vardı. İstanbul polis müdüründe olduğu gibi. O günün gazetelerinde nazır koltukları ile birlikte makam arabaları da alay konusu olmaktan kurtulamamıştı. Bedava tarafından beylik bir otomobilde kurulan bir nazırı politikacı arkadaşları kıskanıyorlardı. Makam otomobili de kıskanılacak bir şey miydi? Bunun tehlikeli bir tarafı da vardı. Örneğin Mahmut Şevket Paşa böyle bir makam otomobilinde muhalifleri tarafından insafsızca öldürülmüştü (Bu araba askerî müzede bulunmaktadır).

*Nazır: Burada bakanlık görevi anlamında kullanılmıştır. Sıfat olarak kullanımı da vardır. Bir yere, yöne, denize, manzaraya bakan anlamında da kullanılır. Misal: Denizi nazır oda.

Günümüzde ise durum vahimdir. Emekli bakanlara dahi araç ve yakıt desteği verilmektedir. Makam bitse dahi saltanat sürmektedir. Yerli ve milli otomobili bakanlar kullansa yeter sayıda satış rakamı yakalanır sanırım.

ASKERİ OTOMOBİLLER

Meşrutiyet devrinin ilk yıllarında motorlu araçların en ziyade devlet hizmetlerinde yer aldığı görünmektedir. Operatör Cemil Paşa, şehreminliği zamanında ilk olarak belediye işlerinde motorlu araçlar hizmete girmişti. Fakat bu araçların sayısı diğer devlet dairelerinde kullanılanların sayısına kıyasla orduda daha fazlaydı. O zamanın askerî otoriteleri, motorlu araçların savaşlarda işe yarayacağını takdir etmişlerdi. Bu düşünce ile Avrupa’dan askeri otomobiller temin edilde. Silahlı, zırhlı otomobiller satın almak için teşebbüslere bile girişilmişti. I. Dünya savaşında ise Almanya’dan getirtilen askeri otomobiller ile ordudaki otomobil sayısı daha ziyade artmıştı. Bu işe verilen önem dolayısıyla İstanbul’da bir otomobil taburu ve bir de şoför eğitim kursu açılmıştı. Bizde ilk defa olarak otomobil ve şoför özel okulunu açan Fikri Tevfik Bey, bu kaynaktan yetişen otomobil subaylarından biridir.